ประเพณีเส่อกระจาด

 

ประเพณี ใส่กระจาด ตามภาษาพวนเรียกว่า เส่อกระจาด เป็นประเพณีของชาวไทยพวน มีการกระทำกันในเขตอำเภอบ้านหมี่ และมักจัดขึ้นในงานเทศน์มหาชาติ กำหนดในฤดูกาลออกพรรษา คือวันข้างแรม เดือน 11 เมื่อหมู่บ้านใดกำหนดให้มีเทศน์มหาชาติแล้ว ทางวัดจะส่งหนังสือกัณฑ์เทศน์ไปตามวัดต่าง ๆ เพื่อให้ส่งพระเข้ามาร่วมเทศน์ก่อนวันเทศน์ 1 วัน ซึ่งเรียกว่า วันตั้ง คือวัน “เส่อ(ใส่) กระจาด” นั่นเอง
ก่อนจะถึงวันใส่กระจาดหนึ่งวัน เรียกว่า “วันต้อนสาว” คำว่า “ต้อนสาว” เป็นภาษาท้องถิ่น คือ บ้านไหนจะทำพิธีใส่กระจาด เจ้าของบ้านจะชวนลูกสาวของเพื่อนบ้านที่คุ้นเคยมาช่วยทำขนม ห่อข้าวต้ม ตำข้าวปุ้น (ขนมจีน) และช่วยกันต้อนรับแขกที่จะมาใส่กระจาด เพื่อเป็นการเปิดโอกาสให้หนุ่มสาวที่ชอบพอกันได้พบปะพูดคุยและช่วยเตรียม อาหารสำหรับเลี้ยงแขกตลอดคืน พอรุ่งขึ้นเป็นวันใส่กระจาด ชาวบ้านอื่น ๆ จะนำของ เช่น กล้วย อ้อย ส้ม ธูปเทียน หรือของอื่น ๆ มาใส่กระจาดตามบ้านของคนที่ตนรู้จัก จากนั้นเจ้าของบ้านจะนำอาหารที่เตรียมไว้มาเลี้ยงรับรองแขก เมื่อแขกกินเสร็จแล้วจะบอกลากลับ เจ้าของบ้านจะเอาข้าวต้มมัดฝากไปให้คนที่บ้าน 1 มัด เป็นของฝาก ซึ่งเรียกว่า คืนกระจาด วันให้ของเส่อกระจาดและของคืนกระจาด ตลอดจนการจัดหาอาหารคาวหวานให้รับประทาน นับเป็นความสุขทั้งผู้บริการและผู้รับบริการ แขกที่ไปใส่กระจาดจะต้องกินอาหารของเจ้าของบ้านทุกบ้านอย่างละเล็กละน้อย เพื่อไม่ให้เกิดการน้อยใจและปีต่อไปจะได้ไปตอบแทนกัน
วันรุ่งขึ้นเป็นวันเทศน์มหาชาติ เจ้าของบ้านจะรวบรวมสิ่งของที่เพื่อนบ้านนำมาใส่กระจาด ทำเป็นกัณฑ์เทศน์ไปถวายพระที่วัด โดยถือว่าการทำบุญเทศน์มหาชาตินี้ เป็นการทำบุญครั้งยิ่งใหญ่ประจำปีที่ได้มาร่วมการกุศลกัน

อ้างอิง ประเพณีเส่อกระจาด